اسید فولیک چیست؟
اسید فولیک که به عنوان ویتامین B9 نیز شناخته میشود، یک ماده مغذی حیاتی است که برای عملکرد سالم بدن ما ضروری است. این ترکیب یک ویتامین محلول در آب است، به این معنی که در بدن ذخیره نمیشود و باید روزانه از طریق رژیم غذایی یا مکملها جبران شود. شکل طبیعی اسید فولیک فولات نامیده میشود و در بسیاری از غذاها مانند سبزیجات سبز برگ، لوبیا و مرکبات یافت میشود.
فولات برای عملکرد صحیح مغز، تولید گلبولهای قرمز و سنتز DNA و RNA ضروری است. با این حال، اسید فولیک پایدارتر از فولات است و به راحتی توسط بدن جذب میشود که آن را به یک گزینه مناسب در صنایع مختلف تبدیل میکند.
ساختار مولکولی
نام اسید فولیک از کلمه لاتین “folium” به معنای برگ گرفته شده است. فرمول شیمیایی آن C19H19N7O6 با وزن مولکولی 441.4 گرم بر مول میباشد. اسید فولیک از یک حلقه پترین، یک گروه p-aminobenzoic acid (PABA) و یک باقیمانده اسید گلوتامیک تشکیل شده است.
حلقه پترین از یک حلقه پیریمیدین و یک حلقه پیرازین تشکیل شده است که توسط یک پل کربنی به هم متصل شدهاند. گروه PABA یک حلقه بنزن است که یک گروه کربوکسیل و یک گروه آمینه به آن متصل است. باقیمانده اسید گلوتامیک از یک اتم کربن مرکزی متصل به یک گروه کربوکسیل، یک گروه آمینه و یک زنجیره جانبی حاوی دو گروه کربوکسیل تشکیل شده است.
گروه کربوکسیل آزاد باقیمانده اسید گلوتامیک همان چیزی است که این ترکیب را تبدیل به اسید میکند.
وجود این زنجیره جانبی همچنین آن را به یک ترکیب پلی گلوتامات تبدیل میکند، به این معنی که بسته به تعداد باقیماندههای گلوتامات متصل به آن میتواند به اشکال مختلف وجود داشته باشد.
ساختار مولکولی اسید فولیک نقش مهمی در عملکردهای بیولوژیکی آن دارد.
خواص فیزیکی و شیمیایی
اسید فولیک معمولاً به صورت پودر کریستالی زرد-نارنجی میباشد. بوی ملایم و طعم کمی ترش دارد. نقطه ذوب اسید فولیک 250-255 درجه سانتیگراد (482-491 درجه فارنهایت) است، که یک ترکیب پایدار در برابر حرارت میباشد. به این معنی که میتواند دمای بالا را بدون تجزیه تحمل کند. این خاصیت آن را برای غنیسازی و فرآوری مواد غذایی مناسب میکند.
اسید فولیک بسیار محلول در آب است و حلالیت آن 1 گرم در لیتر در 25 درجه سانتیگراد میباشد. در اکثر محلولهای آبی مانند آب، آب میوه و شیر به راحتی حل میشود، اما حلالیت آن با افزایش دما کاهش مییابد. حلالیت اسید فولیک در الکل کم و در اتر نامحلول میباشد.
اسید فولیک در مواجهه با گرما، نور و اکسیژن نسبتاً پایدار است. میتواند در برابر دمای انجماد بدون هیچ گونه تخریب قابل توجهی مقاومت کند و برای نگهداری و حمل و نقل مناسب است. با این حال، به سطوح با PH اسیدی و قلیایی حساس میباشد.
اسید فولیک هیگروسکوپیک است، به این معنی که میتواند رطوبت را از محیط جذب کند که بر پایداری آن تأثیر میگذارد. بنابراین، معمولاً در شرایط خشک نگهداری میشود تا از تخریب آن جلوگیری شود.
حلقه پترین در اسید فولیک مسئول خواص فلورسنت این ویتامین است که آن را در تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی مفید میکند. گروه PABA برای سنتز اسید تتراهیدروفولیک (THFA)، شکل فعال اسید فولیک ضروری است. این فرآیند در سه مرحله انجام میشود و هر مرحله نیاز به آنزیمهای خاصی برای تبدیل اسید فولیک به THFA دارد. مرحله اول احیای گروه PABA به دی هیدروفولات (DHF) توسط دی هیدروفولات ردوکتاز است. مرحله دوم شامل تبدیل DHF به THFA توسط دی هیدروفولات سنتاز است. در نهایت، THFA توسط متیلن تتراهیدروفولات ردوکتاز به شکل فعال خود، متیلن تتراهیدروفولات (mTHF) تبدیل میشود. mTHF در متیلاسیون هموسیستئین، یک اسید آمینه تولید شده در بدن، به متیونین، یکی دیگر از اسیدهای آمینه ضروری مورد نیاز میباشد.
تولید اسید فولیک
فرآیند تولید اسید فولیک با نوعی باکتری به نام لاکتوباسیلوس کازئی شروع میشود. این باکتریها به طور طبیعی در روده انسان وجود دارند و در غذاهای تخمیر شده مانند ماست و پنیر نیز یافت میشوند.
ابتدا، باکتریها در یک محیط کنترل شده، مانند یک مخزن بزرگ پر از یک محیط مایع غنی از مواد مغذی، رشد میکنند. این محیط حاوی مواد مختلفی از جمله شکر، نمک و منبع نیتروژن مانند عصاره مخمر است، که از رشد باکتریها حمایت میکند. سپس باکتریها را وارد کرده تا تخمیر شوند. طی این فرآیند، باکتریها، مواد موجود در محیط را تجزیه میکنند و اسید فولیک به عنوان یک محصول جانبی تولید میشود. فرآیند تخمیر چند روز طول میکشد و در پایان، غلظت اسید فولیک برای اطمینان از رسیدن آن به سطح مورد نظر کنترل میشود. پس از رسیدن به سطح مورد نظر اسید فولیک، باکتریها از محیط خارج میشوند. سپس از مایع باقیمانده برای جداسازی اسید فولیک تحت فرآیندهای جداسازی و فیلتراسیون قرار میگیرد. سپس اسید فولیک به کریستال پایدار تبدیل میشود. این فرآیند شامل افزودن مواد شیمیایی خاص و کنترل دقیق دما و سطوح pH برای اطمینان از بالاترین کیفیت و خلوص اسید فولیک میباشد. تولیدکنندگان باید از دستورالعملهای سختگیرانه پیروی کنند و از شیوههای تولید خوب (GMP) پیروی کنند تا اطمینان حاصل شود که اسید فولیک در محیطی تمیز و ایمن تولید میشود. علاوه بر فرآیند تخمیر سنتی، اسید فولیک مصنوعی نیز میتواند از طریق واکنشهای شیمیایی شامل پتریدین تولید شود. این روش معمولاً مورد استفاده قرار نمیگیرد زیرا هزینهبر بوده و به تجهیزات تخصصی نیاز دارد.
کاربردهای اسید فولیک
اسید فولیک یک ماده مغذی مهم است که نقش حیاتی در رشد و نگهداری بدن ما دارد. یک ویتامین ضروری است، که برای عملکرد مناسب سلولها، بافتها و اندامها لازم میباشد. اسید فولیک محلول در آب بوده، به این معنی که نمیتوان آن را برای مدت طولانی در بدن ذخیره کرد و باید به طور منظم از طریق یک رژیم غذایی سالم یا مکملها جایگزین شود.
کاربرد صنعتی
یکی از مهمترین کاربردهای اسید فولیک در صنعت، تولید مکملها و غذاهای غنی شده است. بسیاری از افراد کمبود فولات دارند که میتواند منجر به مشکلاتی مانند کم خونی، نقایص مادرزادی و بیماریهای قلبی عروقی شود. در نتیجه، اسید فولیک به نان، غلات و سایر محصولات اضافه میشود تا ارزش غذایی آنها را بالا ببرد.
خواص آنتی اکسیدانی آن به جلوگیری از فساد و افزایش ماندگاری محصولات غذایی کمک میکند. همچنین به عنوان ماده رنگی در غذاهای مختلف استفاده میشود و به آنها رنگ زرد میدهد. علاوه بر این، اسید فولیک در تولید خوراک دام برای ارتقاء رشد و سلامت آنها استفاده میشود.
مکملهای اسید فولیک نیز معمولا برای افرادی که در جذب فولات مشکل دارند، مانند کسانی که اختلالات گوارشی دارند، تجویز میشوند.
صنعت داروسازی
اسید فولیک یک جزء حیاتی در تولید داروهایی مانند متوترکسات است که برای درمان انواع خاصی از سرطان و بیماریهای خودایمنی استفاده میشود. اسید فولیک همچنین در تولید داروهای شیمیایی که میتواند باعث کمبود فولات در بیماران شود، کاربرد دارد. با مصرف مکمل اسید فولیک، خطر بروز عوارض جانبی این داروها به میزان قابل توجهی کاهش مییابد. علاوه بر این، اسید فولیک برای بهبود اثربخشی برخی از داروهای ضدافسردگی و همچنین برای درمان اختلالات اضطرابی استفاده میشود.
صنایع آرایشی و بهداشتی
صنعت دیگری که به شدت به اسید فولیک متکی است، صنعت آرایشی و بهداشتی میباشد. یک عنصر رایج در محصولات مراقبت از پوست و مو، زیرا باعث افزایش گردش سلولی میشود و میتواند به بهبود چروکها و رشد مو کمک کند. اسید فولیک همچنین به مکملهای زیبایی که ادعا میکنند پوست و موی سالم را از درون ارتقا میدهند، اضافه میشود. خواص ضد التهابی، آن را به یک ماده ایدهآل برای محصولات مراقبت از پوست تبدیل میکند، زیرا میتواند آکنه و سایر بیماریهای پوستی را بهبود بخشد.
صنعت نساجی
اسید فولیک کاربردهای مهمی در صنایع نساجی و کاغذ دارد. این ماده به عنوان تثبیتکننده رنگ در تولید پارچه و چرم استفاده میشود. همچنین عامل رنگآمیزی برای کاغذ و محصولات کاغذی میباشد.
عملکرد اسید فولیک در بدن
عملکرد اصلی اسید فولیک کمک به تولید DNA و گلبولهای قرمز است که به ویژه در دورههای رشد سریع سلولی، مانند بارداری و نوزادی اهمیت زیادی دارد. اسید فولیک به ویژه در مراحل اولیه رشد جنین بسیار مهم بوده، زیرا به جلوگیری از نقص لوله عصبی مانند اسپینا بیفیدا، یک نقص مادرزادی شدید که بر نخاع و مغز تأثیر می گذارد، کمک میکند.
یکی از مهمترین کاربردهای اسید فولیک در پیشگیری و درمان کم خونی است. کم خونی وضعیتی است که با کمبود گلبولهای قرمز یا هموگلوبین، پروتئینی که اکسیژن را در خون حمل میکند، مشخص میشود. از آنجایی که اسید فولیک برای تولید گلبولهای قرمز خون مورد نیاز است، کمبود این ماده غذایی میتواند منجر به کمخونی شود. مصرف منظم اسید فولیک از طریق رژیم غذایی مناسب یا مکملها میتواند به پیشگیری و درمان کمخونی کمک کند.
اسید فولیک به تولید سلولهای جدید و همچنین رشد و ترمیم بافتها کمک میکند. برای حفظ سلامت پوست، مو و ناخن ضروری است. اسید فولیک همچنین نقش مهمی در متابولیسم اسیدهای آمینه، که بلوکهای سازنده پروتئینها هستند، ایفا میکند.
یکی دیگر از کاربردهای اسید فولیک در پیشگیری و درمان بیماریهای قلبی است. اسید فولیک همراه با سایر ویتامینهای B برای تجزیه هموسیستئین، اسید آمینهای که در سطوح بالا با بیماری قلبی مرتبط است، کار میکند. اسید فولیک با کاهش سطح هموسیستئین، به پیشگیری از بیماری قلبی و سکته کمک میکند.
مطالعات نشان دادهاند که کمبود اسید فولیک با افزایش خطر افسردگی و سایر اختلالات سلامت روان مرتبط است. اسید فولیک برای تولید سروتونین، یک انتقال دهنده عصبی که خلقوخو و سایر عملکردهای مغز را تنظیم میکند، مورد نیاز است.
خطرات و نکات ایمنی
یکی از خطرات اصلی اسید فولیک تداخل آن با متابولیسم ویتامین B12 است. ویتامین B12 که به نام کوبالامین نیز شناخته میشود، برای تولید گلبولهای قرمز خون و عملکرد صحیح اعصاب ضروری است.
مطالعات نشان دادهاند که اسید فولیک اضافی میتواند علائم کمبود ویتامین B12 را پنهان کند و منجر به عدم تشخیص درمان بهموقع شود. این امر به ویژه برای افراد مسن نگرانکننده است، زیرا آنها به دلیل کاهش جذب این ویتامین در معرض خطر بیشتری برای کمبود ویتامین B12 هستند.
مصرف بیش از حد اسید فولیک در دوران بارداری با افزایش خطر برخی از نقایص مادرزادی مانند شکاف کام و ناهنجاریهای اندام مرتبط است. این زمانی دیده میشود که بدون نظارت پزشکی، اسید فولیک بیش از مقدار توصیه شده روزانه مصرف شود.
همچنین توجه به این نکته ضروری است که سطوح بالای اسید فولیک در خون با افزایش خطر بیماریهای قلبی عروقی مرتبط است. اسید فولیک اضافی ممکن است با داروهایی که برای درمان بیماریهای قلبی استفاده میشوند، مانند استاتینها، تداخل داشته باشد و منجر به پیامدهای نامطلوب شود.
یکی دیگر از خطرات احتمالی اسید فولیک، تأثیر آن بر سیستم عصبی است. سطوح بالای اسید فولیک با علائم عصبی از جمله بی حسی، سوزن سوزن شدن و اختلال شناختی مرتبط است. در حالی که این علائم معمولاً پس از کاهش مصرف اسید فولیک برگشتپذیر هستند. با آگاهی از این خطرات و انجام اقدامات پیشگیرانه، میتوان از مصرف ایمن و مفید اسید فولیک اطمینان حاصل کرد.
قیمت و خرید اسید فولیک
برای سفارش اسید فولیک با مناسبترین قیمت، با شمارههای زیر تماس بگیرید:
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.